Opštine i gradovi zajedno rade na jačanju otpornosti poljoprivrede na klimatske promene

U periodu od 30. juna do 1. jula 2022. godine na Zlatiboru, u organizaciji Regionalne razvojne agencije Zlatibor i Organizacije za hranu i poljoprivredu Ujedinjenih nacija (FAO), predstavnici 23 lokalne samouprave razgovarali su o problemima sa kojima se suočavaju poljoporivrednici i načinima na koje mogu da se prilagode i upravljalju rizicima od klimatskih promena.

Upravo je poljoprivreda najizloženija elementarnim nepogodama koje, usled klimatskih promena, postaju sve učestalije i utiču na život i prihode stanovništva. U seoskim predelima živi oko 40% stanovnika Srbije, dok je petina radno sposobnog stanovništva zaposlena u poljoprivredi.

Procene stručnjaka ukazuju da ekstremni vremenski uslovi već sada znatno pogađaju poljoprivredu, dok u periodu od 2071. do 2100. godine mogu da dovedu do smanjenja prinosa od kukuruza od oko 20% do 50% u poljima bez navodnjavanja.

Osim toga, sve učestaliji toplotni talasi, suše i poplave sa sobom nose materijalnu i novčanu štetu, smanjuju prinos poljoprivrednih proizvoda i mogu dovesti do siromaštva, a u najgorem slučaju i gubitka života.

Šta se može preduzeti?

Vlada Srbije je usvojila planski dokument koji daje okvir delovanja u slučaju vanrednih situacija i smanjenja rizika od katastrofa. A kako nisu svi delovi zemlje ugroženi na isti način, napravljen je pregled koji pokazuje nivo ranjivosti pojedinačnih gradova i opština na klimatske promene. Zanimljivo je da ne postoji jedan odlučujući faktor koji grad ili opštinu čini ranjivom, već je to kombinacija nekoliko njih. Tako, na primer, povećana izloženost suši i manjak vodosnadbevanja u kombinaciji sa nedovoljnim investicijama u navodnjavanje, čine opštinu više ranjivom na klimatske promene.

Globalni izazovi i lokalni pristupi

Visoke temperature i suša su njaveći izazovi za većinu opština, a to potvrđuje i Zorica Marinković, stručna saradnica za poljoprivredu i vodoprivredu u opštini Krupanj.

“U Krupnju imamo iskustva sa poplavama i gradom, a suša trentno preti da ugrozi rod kupine, kukuruza, jesenjih malina i mnogih vrsta povrća. Zato su mi bili značajni razgovori o klimatskim promenama i njihovom uticaju na poljoprivredu. Osim što su značajni, oni su i primenljivi, posebno kada treba da se preduprede ili otklone posledice elementarnih nepogoda”, rekla je Zorica.

A kada treba preduprediti, postoji jedan faktor koji čini razliku u podložnosti opština na efekte klimatskih promena: pristup vodi. Podaci ukazuju da je upravo pristup vodi značajna razlika između opština koje su najviše i onih koje su manje ugrožene klimatskim promenama.

“Sa preko 3500 registrovanih poljoprivrednika imamo izuzetno dobru saradnju i njihovo snadbevanje vodom je jedan od prioriteta opštine. Zato je razumevanje uticaja klimatskih promena na dostupnost vode meni bilo vema važno. Osim toga, njima će biti korisne nove mere u voćarstvu koje donosi program Bespovratnih sredstava za poljoprivredu Evropske Unije (IPARD)”, dodala je Slavka Jovanović, mlađi referent za poljoprivredu u opštini Paraćin.

Ovo je bila prva u nizu obuka, a saradnja sa gradovima i opštinama se nastavlja sa ciljem jačanja njihovih kapaciteta da programiraju i sprovode mere koje će pomoći u jačanju otpornosti poljoprivrede elementarne nepogode.